• Ankara: (312) 481 00 16 İstanbul: (216) 234 08 28
  • bilgi@btsector.com

RFİD PROJELERİ VE BAŞARI

Nasıl Yardımcı Olabiliriz

Hemen Bizi Arayın!

RFİD PROJELERİ VE BAŞARI

Bu makale sadece son kullanıcı kurumlara hitap etmekte olup mümkün olduğunca teknik terimler kullanılmadan, anlaşılabilir bir doküman oluşturulmak istenmiştir. Pasif RFID teknolojisi ile yapılan projeler üzerine yazdığımız makalede verilen bilgiler için kaynaklar sayfa sonunda verilmiştir. Bütün konulara detaylı değinmek mümkün olmadı ancak RFID projelerinize kısmen de olsa ışık tutacaktır. Keyifli okumalar dilerim.

RFID TEKNOLOJİSİ İLE BAŞARISIZ BİR PROJE YAPMAK TAMAMEN ELİNİZDE!

Nasıl yaparım!? Başarabilir miyim? diye gözünüz korkmasın. RFID ile başarısız proje yapmak sandığınızdan çok daha kolay. Hatta o kadar kolay ki gelişmiş ülkelerde RFID projesi ile başarısızlık oranı %20 lerin altındayken bu oran Türkiye’ de %50 ‘nin üzerinde. Bu durumda Türkiye’ de yapılan her 10 projenin yaklaşık 5 ‘i tamamen veya kısmi olarak istenileni vermiyor veya iş sürekliliğini sağlamıyor. Başarısızlık şansımız böyle yüksek ise sadece aşağıdaki önerilen hataları yaparak başarısız projemizi taçlandırabiliriz.

RFID projenizin kırılımları ve alt başlıkları şöyledir.

1. ÖN ANALİZ - PLANLAMA

2. ANALİZ / TASARIM

3. KURULUM AKTİVASYON

4. SÜREKLİLİK SAĞLAMA

ÖN ANALİZ - PLANLAMA

RFID teknolojisi hakkında bilgi toplamayın. RFID projesi gerçekleştirmiş benzer kurumlar ile iletişime geçerek kullanıcı deneyimlerini araştırmayın. RFID projesine neden ihtiyaç duyduğunuzu, organizasyonunuzda bu teknoloji ile çözülebilecek problemleri listelemeyin. Yaklaşık maliyet çalışması ile birlikte süreklilik için gereken maliyetleri (bakım destek, personel eforu, sarf malzeme vb) çıkarmayın, bırakın sürpriz olsun. Proje ve sürekliliğin sağlanması esaslı kurum personellerinizi belirlemeyin, görev tanımlamalarını yapmayın, hatta hiç insan kaynağı ayırmayın ‘firma projeyi yapsın sonrası nasıl olsa gelir’ deyin. Toplamda ise maliyet-enerji-sonuç ilişkisi kurarak faydanın sağlamasını yapmayın.

ANALİZ / TASARIM

RFID Projeler yapmış firmalar ile iletişime geçmeyin,’ biz de yaparız’,biz Bilişim firmasıyız bu alanda her işi yaparız’, biz süper entegratörüz’ diyen, havalı sunum dosyaları olan, en düşük fiyatlandırma yapan firmaları tercih edin. İş-zaman-kalite orantısı kurmadan 6 ayda yapılabilecek bir işi 2 ayda yaptıralım, zaman maliyettir diyelim. Çözüm sağlayıcı firmalardan benzer iş referanslarını istemeyin, firma daha önce RFID projesi yapmış ise bile projelerini yerinde görmek ve müşteri deneyimini öğrenmek için yerinde incelemeye gitmeyin.

RFID Projesi Sistem Yazılımı

Biz de yaparız’ veya ‘biz süper entegratörüz’ gibi firmalar ile çalışıyorsak kuvvetle muhtemel kadrolarında konuya odaklı bordrolu yazılımcılar ve yazılım birimi yoktur. Bu gayet güzel bir haber bizim için. Bu durumda dış kaynak (Freelance) yazılımcılar ile muhatabız. Peki neden firma ile anlaşmalı (genelde sözlü anlaşmalıdır) dış kaynak yazılımcı projemizin başarısızlığını neredeyse garanti eder. Bu sözünüzdeki rahatlık nereden geliyor derseniz altındaki tecrübeyi biraz irdelememiz gerekiyor. Bu konuyu başarısız RFID projemize kısa bir ara vererek özetlemeye çalışayım.

Maalesef ülkemizde birçok bilişim firması sürekli ve yüksek maliyet nedeniyle yazılımcıyı veya yazılımcıları kadrosunda bulunduramıyor. Kadrosunda yazılım mühendisi bulunsa bile bu personel projelerde çalışan dış kaynak yazılım geliştiricileri yönetmek, kontrol etmek için kullanılıyor. Ülkemizde RFID teknolojisi ile yazılım geliştiren personel sayısının az sayıda olması da önemli bir etkendir. Bu durumda aynı yazıcıyı A kurumundaki RFID projesinde ‘biz de yaparız’ firması personeli olarak çalışırken aynı zamanda veya hemen sonrasında B kurumundaki RFID projede ‘biz süper entegratörüz’ firması yazılım personeli olarak görebiliriz. Her iki firma da kendi yazılım personeli olarak tanıttığı bu anlaşmalı dış kaynak yazılım geliştiricinin farklı bir firma ile başka projede çalışmasını istemez ancak buna engel de olamaz. Dış kaynak yazılım personellerini yönetmek hiç kolay bir iş değildir. Maliyetin iç kaynağa göre oldukça düşük olması nedeniyle dış kaynak yazılım geliştiricimiz aynı anda birkaç iş almasının zorunlu olduğu tezi ile zaten firmayı kolayca ikna edecektir ki kısmen haklı da olabilir. Ayrıca, kısıtlı sayıda olduğunu belirttiğim RFID yazılım geliştirici dış kaynak personellerine firmaların talepleri de oldukça yüksektir. Bu personelin aynı anda kaç işe evet diyeceği ise tam bir muamma olup genelde aynı anda birkaç proje yürütmeye çalışmaktadır. Elbette bu durum maliyet ile ters orantılı olup yüksek maliyet verdiğiniz bir yazılımcı daha düşük sayıda iş ile ilgilenecektir. Her iki projede de iki firmanın yazılım geliştiricisi olarak çalışan dış kaynak personeli elbette 2 de durmayacaktır. Bu sayı 3-4-5 6 olarak devam edecektir. Bir RFID projesi ‘yaptım bitti’ denilebilecek bir şey olmadığını kabul ediyorsak, bu projelerin yaşaması, bakımı, geliştirilmesi, güncellenmesi ve zamanın ihtiyaçlarına uyarlanması konularında yıllarca bu dış kaynak hafızaya ihtiyacımız olmayacak mı? Bu dış kaynak hafızayı firmanın kurumsal hafızasına kalıcı olarak almak mümkün müdür? Aramızda bu mümkün’ diyebilecek bir şakacı yok ise şunu kabullenelim; projemiz y a ş a m a y a c a k !

Kurumlarımız maliyet odaklı olduğu sürece bu durum değişmeyecektir. En iyi teklif en ucuz fiyat değil, en iyi teklif sonuç odaklı, süreklilik sağlayan, başarı garantili tekliftir denilmediği sürece projeler yüksek oranda başarısız olmaya devam edecektir. Doğrudan kendimizden örnek verecek olursak BTSECTOR & SOFTSECTOR RFID proje referanslarımızın %50 nin üzerindeki kısmı daha önce yapılmış ancak başarısız olmuş RFID projeleridir. Şu an bu projeler sağlıkla koşmakta olup müşteri geçmişte aynı projeye uygun fiyat yaptığını düşünmüş olup sonuç başarısız olduktan sonra proje yeniden tarafımızca yapılıp, yeniden maliyet ve enerji masrafına girmiş durumdadır. Ucuz RFID projeleri maalesef çok pahalıya gelmiştir.

Önemli Not! : Freelance yazılımcılardan başarılı olanlar üzerine alınmamalı. Zaten kendilerini kurumlarda yaptıkları ve sürdürdükleri başarılı RFID projeler ile ispat etmişlerdir. Dış kaynak yazılımcı olan benim de çok sevdiğim saydığım dostlarım var, istisnalar daima vardır.

Başarısız projemize kaldığımız yerden devam edelim;

RFID Donanım ve Sarf Malzemeler.

Kullanılacak donanım ve sarf malzemeleri test etmeyin. Markalaşmış ürünlere yüksek ücret ödemeyin. Ürün dayanımı, stabil çalışma, servis hız ve kalitesini önemsemeyin. Hepsinin yaptığı iş aynı sonuçta ‘Bak abi buna da basıyorsun okuyor buna da, niye daha fazla ödeyesin ki’ diyen zeki satıcılar ile güvenle çalışın. Uygun fiyatlı uzak doğu ürünlerini tercih edin. Donanım üreticilerini Türkiye’ de yerleşik kurumsal kimlik ile temsil edilmeyen, yetkili servisi bulunmayan markaları tercih edelim. ‘Bir şey olursa biz buradayız merak etme abi, bende!’  diyen firmalardan donanımları alalım. 

Donanım ve sarf malzeme konusu proje başarısını doğrudan etkilediği için başarısız projemize kısa bir ara verip alt başlıklar açarak son kullanıcıya anlaşılır bilgiler vermek isterim.

RFID OKUYUCULAR

RFID EL TERMİNALİ

Yaygınlıkla UHF (Ultra Yüksek Frekans) bandında çalışan, üzerinde entegre RFID anten ve RFID okuyucu modül bulunan mobil bilgisayarlardır. RFID el terminali denildiğinde hemen herkesin aklına UHF bandı gelmektedir ki yaygınlık olarak yanlış değildir. UHF dışında HF (Yüksek Frekans) ve LF (Düşük Frekans) bantları için de kısa bir bilgi verelim. HF RFID kullanımının artık bazı tüketici telefonlarına kadar inerek standart donanım olması ve yaygınlığının hızla arttığını söylemek mümkündür. HF genelde PDKS sistemleri ve ödeme uygulamalarında kullanılmaktadır. HF kullanımında önemli bir etken ise ISO14xxx ve 15xxx kartlarının yaygınlığı, akıllı kartların hayatımızda fazlasıyla etkin olmasıdır. LF RFID ise genelde aparat antenin ve RFID modül ile el terminaline takılan modüler bir RFID aksam şeklinde karşımıza çıkar. LF frekansı genelde PDKS sistemleri ve hayvancılık sektörlerinde kullanılmaktadır.

 

rfid el terminali

Resimdeki el terminali UHF RFID modül ile RFID el terminali olarak kullanılmaktadır. Görüldüğü üzere modülerdir. Alt tarafta tabanca şeklinde bulunan RFID modül ve anten yapısı, ile üst tarafındaki yuvaya yerleştirilen Android el terminali ile işlem yapabilmektedir. Android el terminali üzerinde entegre barkod okuyucu ve HF RFID okuyucu da bulunmaktadır.

Gerektiğinde el terminali yuvadan alınarak farklı amaçlar ile de kullanılabilir.

RFID modülde dahili pil bulunmaktadır. Bu modele özgü terminal ile iletişimi Bluetooth üzerinden sağlamaktadır. Saniyede 500 den fazla RFID etiketli ürünü okuma kabiliyetine sahip olan terminal pratikte sahada 50 ila 100 ürün okuması yapar ki bu şahane bir sonuç almanızı sağlamaktadır.

El terminalleri işletim sistemleri ANDROID olarak artık kalıcı oldu diyebiliriz. Geçmişte ve nadiren de olsa halen kullanılan WINDOWS CE ve Win Mobile işletim sistemli RFID el terminallerini konuya dahil etmiyorum.

RFID teknolojisinin kullanımının her geçen gün artması ile sürekli büyüyen bir pazar oluşması, birçok markanın bu alanda el terminali üretmesini sağlamaktadır. Pasif RFID sistemlerinde ISO regülasyonları olmasına rağmen RFID el terminalleri arasındaki farklılıklar nedir? Neden biri ucuzken diğeri neredeyse 2 katı fiyatlanıyor? Bunlara kısaca tekniğe çok girmeden maddelendirelim.

- Malzeme kalitesi

- Üreticinin bölgenizde organizasyonu bulunması.

- Teknik üstünlükler: Saat hızı, ayrılmış bellek ve çekirdekler, RFID anten sayısı, anten senkronizasyonu, stabilizasyonu, frekans yayılımı, Frekans zıplama hızı, dinleme kapasitesi, hışırtı/yansıma duyma-engelleme

- SDK genişliği ve anlaşılabilirlik, güncelleme desteği.

- Dayanıklılık: Sızdırmazlık ve düşme dayanımları

- Yetkili Servis ve distribütör genişliği.

RFID SABİT OKUYUCU (UHF Fixed Reader)

Gömülü işletim sistemi (genelde linux) üzerinden yönetilirler. Yaygın kullanım kablolu-kablosuz networkten sunucu bilgisayara bağlanarak sunucu yazılımı ile sürülerek kullanılır. Ancak çok kullanılmasa da yazılım doğrudan reader içerisine gömülebilir, offline protokoller verilerek herhangi bir sunucu bağlantısı olmadan kendi başına çalışması sağlanabilir. Üzerlerindeki anten portları ile birçok anteni aynı anda yönetebilmektedir.  Genelde 2-4-8 port olarak kullanılmaktadır. Ayrıca bu portlar ‘Multiplexer’ adlı donanım kullanılarak bir port üzerinden 4-8-16-32-64 + 256 anten desteğine çıkılabilmektedir.

Sabit okuyucular genelde RFID gate sistemleri denilen portaller üzerinde kullanılır. Bu portaller genelde antenlerin bulunduğu konumlardan RFID etiketli ürün-insan-hayvan geçişlerini okuyarak kayıt altına alır, yazılım ise anlamlandırarak bilgi-uyarı-alarm verebilir. Genelde üzerlerinde bulunan GPIO portları ile doğrudan kontaklama alınarak farklı sistemleri tetikleyebilerek kazanımlar sağlanır. Örneğin; okuma alındığında kapı aç, bariyer aç, alarm çalıştır vb. Proje örnekleri ise; fixed reader ve antenlerimizi bir araç yükleme rampasına doğru bir şekilde konumlandırdığımızda, araca yüklenecek ürünlerin portalden geçerken sayılması ile ürün doğruluğunu garanti altına alabiliriz. Bu sayede, Edirne’ ye gidecek ürün Ağrı’ ya gitmez, ürünler eksik ya da fazla yüklenemez, vb gibi yararlar alınmış, maliyet ve enerji kaybı riskini azaltmış oluruz. İkinci bir örnek ise mağaza-depo gibi yerlerde çıkış kısmına konulan karşılıklı paneller ile çıkması kontrollü olması istenilen veya çıkması istenmeyen ürünlerin kontrol-alarm sağlaması amacıyla kullanımıdır. Mağaza önü alarm sistemleri gibi güvenliğe yardımcı sistemler olarak görebiliriz. Yaygın kullanılan son örneğim de otopark ve HGS sistemleri olacaktır. Bunlar dışında birçok amaca da hizmet edebilmektedir.

RFID okuyucu ile RFID anten iletişimini koaksiyel kablo ve uçlarında özel soketler ile sağlamaktadır. Kablo ve soket seçimi ile bunların işçilik hizmeti en az donanım seçimleri kadar önemlidir. Birçok farklı marka ve modelde koaksiyel kablo, soket bulunmakta olup genelde yine maliyet nedeniyle ucuz kalitesiz ürünler tercih edilmektedir. RFID sinyallerinin okuyucuya doğru ve eksiksiz olarak taşınması için direnç değerleri, soket nedenli sinyal kayıpları, kablo yolu üzerinde sinyali bozacak veya engelleyecek enerji kabloları, trafo vb yapılar dikkat edilmesi gereken risklerdir.

rfid gate

UHF RFID GATE

rfid sabit okuyucu rfid-anten

UHF RFID SABİT OKUYUCU ve RFID Anten

Rfid Multiplexer

UHF RFID 16 PORT MULTIPLEXER

rfid diagram

OKUYUCU-ANTEN-RFID ETİKET DİYAGRAM

 

Fixed Reader oldukça geniş bir konu ve ayrı bir makale yazmak istiyorum, bu nedenle kısa geçiyorum.

 

RFID ETİKET

RFID etiketler üzerlerinde anten ve işlemci bulunan, pil gibi bir enerji kaynağına ihtiyaç duymayan (Pasif RFID), üzerine gelen radyo frekansından elde ettiği güç ile kimlik bilgisini yeniden kaynağa gönderen etiketlerdir. İşlemcisine bağlı olarak yapısında EPC, TID, USER, ACCESS gibi isimlendirilen farklı hafıza bölümlerinin tamamı veya bir kısmı olan ve bu bölümlerin bazılarına kullanıcı tarafından veri girişi yapılmasını sağlayan etiketlerdir. Frekans bandına bağlı olarak farklı uzaklıklardan okuma alınabilmektedir. RFID etiketler LF, HF, UHF, olarak ISO standartlarında üretimi zorunludur. Birkaç santimetre veya onlarca metre mesafeden okuma almak mümkündür. Okuma mesafesi kullanılan frekans bandı, RFID etiket özelliği, RFID okuyucu özelliği gibi değişkenlere bağlıdır. Çok uzaktan okunması iyi gibi görünse de projeye bağlı olarak olumsuz sonuç almanıza da neden olabilir. Bu nedenle projeye bağlı optimum özellikler belirlenerek uygulanmalıdır.

RFID etiket tipleri uygulanacak malzeme tipine, hafıza ihtiyacına, dayanıklılık seviyesine, malzeme konumu/istiflenmesine, boyutuna, okuma performans ve mesafesine göre belirlenmelidir. Örneğin; 250 °C de 1 saat fırınlanan bir malzemeye yüksek ısıya dayanıklı etiket tercih edilmeli ki RFID etiket bu işlemden zarar görmeden çıkabilsin veya endüstriyel çamaşır makinasında yıkanan ürünler için yine benzer suya ve ısıya dayanıklı tekstil etiketleri tercih edilecektir. RFID etiket teknolojisi aklımıza gelebilecek tüm malzemeler ve bunların yaşam döngüsünde uğrayacağı tüm fiziksel etkenlere uygun ürünler sağlamaktadır. ‘Buna uygun RFID etiket var mıdır?’ diye kendinize soru soruyorsanız yine kendiniz ‘Var’ olarak cevaplayabilirsiniz. Bunlardan bazıları:

- Üzeri kağıt/plastik kağıt kaplı yazıcıda RFID chip kodlanırken aynı zamanda üzerindeki kağıda barkod ve txt – logo vb görsel basılabilir RFID etiketler,

- Fiziksel Polietilen kaplı esnek, üzerine yazılabilir metal yüzey RFID etiketleri,

- Endüstriyel plastik PVC hardtag dayanıklı RFID etiketler,

- Seramik RFID etiketler,

- Dikilebilir RFID etiketler(japon akmazı, slikon vb)

- Sabotaj/kurcalama alarmlı engelli RFID etikletler

- Kuyumcu sektörüne özel Kuyum RFID etiketleri

- Near Field Communication (Yakın alan) iletişimli RFID etiketler.

Bunlar en sık kullanılan RFID etiketler olup bunlar dışında da birçok farkı etiket saymak mümkündür.

RFID etiketler yaygın olarak RFID Demirbaş Takip sistemleri, RFID Akıllı Depo sistemleri, Lojistik, Mağaza ve Kütüphane çözümlerinde uygulanmaktadır. Elbette bu kadar geniş bir RFID etiket üretimi tüm sektörler için uygulanabilir çözümler için oluşturulmuştur. RFID teknolojisinin giremeyeceği herhangi bir sektör bulunmadığını söylemek yanlış olmayacaktır.

RFID etiket seçimi ve malzemeye uygulanması, malzeme tipine ve malzemenin yaşamında karşılaşacağı koşullar dikkate alınarak belirlenmelidir. Kimi etiket kolay tutunacağı temiz, pürüzsüz yüzeye standart yapıştırıcısı ile uygulanırken yağlı, pürüzlü, tozlu vb. zorlu bir zemine çok daha güçlü yapışkan veya ince bir poliüretan/polietilen uygulanarak yapışması sağlanabilir. Sert etiket (RFID Hard tag) kullanılıyor ise vidalama, perçinleme, kaynatma gibi iliştirme yollar da kullanılmaktadır. Birçok RFID projesinde etiketlerin malzemelere yeteri kadar tutunamaması nedeniyle düşmeler yaşanmaktadır.

rfid etiket

rfid etiket

RFID Etiket: Taşıyıcı yapışkanlı bölüm, RFID anten-chip inlay ve üzerine yazılabilir kağıt etiket kaplama.

Soldaki resimde ise metal malzemeye uygun RFID hardtag etiketler ve üzeri yazılabilir esnek metal etiket görülmekte.

Kuyumcu Etiketi

Kuyumcu RFID etiketi

   rfid depo etiket                        Rfid Sayım

RFID Depo sayımından bir kesit. Metrelerce uzaktan hızlı ve doğru sayım yapıldığı gibi eksiklikler, yanlışlıklar ve yer değişiklikleri de rahatça tespit edilir.

Rfid dikilebilir etiket

 

RFID dikilebilir etiket

 

Bir RFID projesinin en kritik sürecinin RFID etiket seçimi ve etiketin malzemeye uygulanması olarak düşünüyorum. Yanlış bir etiket seçimi ya da etiket uygulama ile çok seçilmiş bir donanım ve yazılımınız olsa bile olumlu sonuç alınması mümkün olmayacaktır.

RFID YAZICI

RFID yazıcılar masaüstü veya endüstriyel sınıfta barkod yazıcılara entegre edilmiş RFID ENCODER (kodlayıcı), buna uygun gömülü donanım yazılımı içeren yazıcılardır. Rulo halinde olan RFID etiketler aynı barkod etiket gibi yazıcıya takılır, yazılım ile RFID etiketin EPC, USER, ACCESS gibi değiştirebileceğimiz hafıza birimlerini kodlarken aynı zamanda etiket üzerine barkod, numara, yazı, logo gibi görsel bilgiler yazabilmekteyiz.

Sato Rfid Yazıcı

Endüstriyel Sınıf RFID Yazıcı

 

Rfid Yazıcı

Masaüstü RFID Yazıcı

 

RFID kodlama yapılırken yazıcı-etiket uyumu kritik derecede önemlidir. Bazı RFID yazıcı markaları önerdiği RFID etiket markalarını broşürlerinde belirtmektedir. Keza yine bazı RFID etiket markaları da uyumlu olduğu RFID Yazıcı marka modellerini teknik dokümanında belirtmektedir.  Ancak her durumda RFID yazıcı encoder ayarlarını etiket özelliklerine göre uyumlu hale getirmek için ayar işlemi gerekecektir. Bu ayarlardan en çok karşımıza çıkanlar; RFID yazma gücü, RFID okuma gücü, RFID Tag Kaydırma, Etiket Ebat Ayarları, Kalibrasyon ayarları vb. gibidir. Bu ayarlar düzgün yapılmaz ise 2 önemli hata ortaya çıkar.

RFID Kodlama Hatası 1: Yazıcımız kodladığı her 1 etiketi hızla yeniden okuyarak doğrulama yapar. Ayarlarımız doğru olmaz ise bu işlem hataya döner ve yazıcı genelde (aşağıdaki hata hariç) RFID etiketin üzerini çizerek kullanmamızı engeller. Bu hata genelde okuma gücü-yazma gücünün orantılı olmaması veya kullanılan RFID etiket chip merkezinin encoder ile olan uzaklığına bağlı olarak etiketi okuyamama/yazamama veya birden fazla okuma yapması nedeniyle yaşanır. Yine de aşağıdaki hataya göre bu durum çok daha sağlıklıdır ancak çok sayıda RFID etiket fire edilerek ciddi bir maddi zarar oluşur.

RFID Kodlama Hatası 2: RFID kodlama yapılırken etiket sırası kayabilir. Bu durum bazen yazıcı tarafından anlaşılamaz. Kullanıcı da fark edemez ise operasyon büyük tehlikeye girer. Bunu şöyle anlatayım, bir demirbaş takip sistemi için seri etiket basıyoruz. RFID etiketin üzerine görsel olarak yazdığımız A (Masa)verisi ile chip üzerindeki hafızaya vereceğimiz kod A olacak diyelim. Hatamızda ise; üzerine A yazdık, kodlama B (Koktuk) olarak yapıldı. Sonraki etiketimize de sırasıyla B dedik fakat chip C olarak kodlandı ve daha sonraki etiketlerde bu durum devam etti. Bastığımız etiket görsel olarak MASA yazıyor ve bunu MASA’ ya yapıştırıyoruz, daha sonra sayımda RFID terminal bu etiketin kodunu okuyarak bu malzeme için B için atanmış demirbaş olan KOLTUK diyecektir.

Bunlar dışında özellikle kalın metal RFID etiket basımı yapılırken baskı ayarları, etiket uyumsuzluğu gibi nedenle yazıcı kafasının zarar görmesi gibi standart barkod yazıcı hatalarına da neden olunmaktadır.

RFID MASAÜSTÜ OKUYUCULAR

Genelde mağaza ve kütüphanelerde veya PDKS sistemlerinde personel kartları kodlanmasında kullanılırlar. USB üzerinden bilgisayara bağlanarak çalıştığı gibi network modelleri de bulunur. Düşük güçte çalışarak üzerlerindeki RFID etiketli ürünün tanımlanmasında ve kodlanmasında kullanılırlar.

Masaüstü rfid okuyucu USB+Network RFID Masaüstü Okuyucu

Masaüstü rfid okuyucu

USB RFID Masaüstü Okuyucu

Mağaza uygulamalarında kasada satın aldığınız ürünün üzerinde gezdirilerek sonrasında paketlendiği bir tabla görmüşsünüzdür. Bu tabla aslında bir masaüstü okuyucudur. Mağaza çıkışında bulunan RFID gate sistemine ürünün satıldığı ve bu RFID etiketi gördüğünde alarm üretmemesi gerekliliği sistem üzerinden gönderilir. Veya kütüphanede kitap alma, geri iade süreçleri de yine genelde masaüstü RFID okuyucu ile yapılır.

Başarısız projemize davam edelim;

1. KURULUM AKTİVASYON

Daha önce yapmadığımız veya üstün körü yaptığımız planlama ve tasarım safhalarını geçtiğimize göre artık tamamen başarısız veya sürdürülemez bir kurulum aktivasyon sürecine geçebiliriz.

Yazılım ve Yazılım Kurulumu

Mümkün ise yazılımı desktop olarak seçelim. Bu sayede çıkabilecek arızalara müdahale ve çözüm mümkün olduğunca zorlu ve uzun süreli olup bizi sıkıntıya soksun. Ayrıca yazılım isterleri ücretli lisans zorunluluğu olan işletim sistemi ve veritabanları olsun ki süreklilik sağlanırken bunlara da bütçe ayırıp projenin maliyetini yükseltelim.

Yazılıma ayıracağımız sunucu da mümkün olduğu ölçüde yüksek konfigürasyonda olup çoğu kaynağını kullanmayacağımız ama ileride belki ihtiyaç olur diyerek 2 beden büyük alalım. ‘Abi bir araba düşün 2 şeritli bir yolda mı daha rahat gider 5 şeritli yolda mı?’ sorusuyla zekası arşa değen yazılım gurularını özenle dinleyelim, mümkünse ödüllendirerek 7-8 şeritli yol verelim.

Yazılımdan beklentimiz mümkün olduğu nispette az olsun. Sakın ha sakın üniversite ve Tübitak gibi kurumların incelemesinden geçerek akredite edilmiş teknolojik ürün belgesi olan, başarısı tescil edilmiş yazılımlara yüksek bedeller ödemeyelim. ‘O da yazılım bu da, ne gerek var?’ diyerek yine en ucuzunu, ben de yaparım diyeni tercih edelim. Veya ihaleye çıkalım ‘istediğim özellikleri sağlayan en ucuz çözümü alayım’ diyerek mucizevi bir yöntem izleyelim. Firmaya para kazandırmayalım ki destek sürecinde bize kalifiye personeller ayıramasın. ‘Zaten otomasyon ve RFID projeleri kurulumlar tamamlandıktan sonra hayat boyu kendi kendine çalışır. Hem bizim personeller de var, zeki çocuklar, desteğe ihtiyacımız olmaz ki’ diye düşünelim.

ERP ve 3.parti yazılımlar ile RFID projesinin entegrasyonu için de benzer bir metot bulmamız gerekiyor. Burada biraz zorlanabiliriz ancak yine gözünüz korkmasın, temel yanlışları yapalım gerisi hızla gelecektir.

ERP desteğini aldığınız personel/firma/kurum ile RFID projenizi masaya yatırıp bilgilerine danışmayın. RFID projesi yapan firmaya da keza aynı şekilde entegrasyon detaylarını sormayın, yetenekler ve API dokümantasyonunu önden istemeyin. Firmanın geçmişte yapılmış entegrasyonları incelemeyin, yanlışlıkla incelerseniz entegrasyonun ne seviyede yapıldığını araştırmayarak devam edin. ‘Altı üstü üç beş adet webservis yazılarak iki yazılım konuşacak veya ortak bir veritabanı üzerinden veri alıp işleyecekler, sonuçta kartvizitte ve internet sayfasında yazılım firması yazıyor. Başarı kaçınılmaz son!’ diyerek kendimizi motive edelim, işi benzer kurumlardan çok daha ucuza yaptığımız için kendimizle gurur duyalım.

Son olarak raporlama konusuna değinelim. Birçok proje raporlama için yapılmaktadır. Oldukça ciddi bir yatırım yaparak bütçemizi projeye harcadık. Aynı zamanda kendimiz ve birçok personelimiz bu işe zaman, enerji harcadı. Firmalar çalıştı çabaladı, yurt içi-yurt dışı donanım ve sarf malzemeler getirdik, malzemeler-konumlar etiketlendi, yazılımlar yapıldı entegrasyon sağlandı, hepsinin sonucunda elimizdeki meyve genelde raporlamadır. Burada da ‘ben de yaparım’ firmasına güveniyoruz. Bu kadar çabadan sonra elimizde sağlıklı bir rapor olma olasılığı olmadığı için rahatız, keyifliyiz.

Konu yüksek öneme sahip olduğu için başarısız projemize kısa bir ara verelim. Statik ve dinamik raporlar, yönetici raporları, karar destek sistemine özel raporlar ile RFID projesine yaptığımız maliyetin pozitif bir geri kazanımı olacak mı? Yaptığımız onca yatırım boşa mı gitti? Yoksa bize kayıp kaçak, iş sürekliliği, malzeme ömrü, malzeme seçimi ve benzeri konularda harcadığımız paranın karşılığını zamanla geri ödeyip sonrasında kar elde edebilecek miyim?.. Diye düşünebiliriz. Buraya bir reklam arası vererek aynı zamanda soruyu da yanıtlamış olalım.

Grup firmalarımız BTSECTOR ve SOFTSECTOR’ ün TÜRKİYE ELEKTRİK ÜRETİM AŞ (EÜAŞ) de gerçekleştirdiği ‘RFID AKILLI DEPO VE DEMİRBAŞ TAKİP YÖNETİM SİSTEMİ’ çözümü ile 2022 senesi Bilişim Zirvesi Teknoloji Kaptanları proje yarışmasında Türkiye çapında yüzlerce kurumsal projenin yarıştığı bir platformda ‘Yılın En İyi Maliyet İyileştirme Projesi’ branşında 2.lik ödülü aldığını söylersek yerinde olur sanırım. 1.projenin ise RFID teknolojisi ile yapılmayan farklı bir maliyet iyileştirme çözümü (mobil uygulama) olduğunun altını çizmek isterim. Doğru uygulanan bir RFID sistemi size para, enerji, zaman ve prestij kazandırır!

 

Başarısız projemize devam edelim;

RFID Etiketleme

RFID çözüm ortağınızdan malzeme etiketleme ve kimliklendirmeye yönelik eğitim ve dokümantasyon istemeyin. Bu işlem öncesinde malzemelerinizin kataloglanması, varlık/stok kodlandırma isim ağacı, lokasyon ve birim hiyerarşi ve diğer malzeme – lokasyon kod standartları getirmeyin.

Etiketleme-kimliklendirme işini firmaya veriyorsak firmadan bu personellerin son 1-2 yıllık bordrosunu ve bu işi yaptığını gösterir proje referanslarını isteyerek tecrübesini kanıtlamasını istemeyelim. Bırakalım proje için günlük-haftalık kiraladığı öğrenci arkadaşlar veya benzer tecrübesiz gençler ile işi yapsın, hem çocuklara faydamız olsun hem de çok daha az maliyetle işi yapmış olalım.

Etiketleme işini kendi kaynaklarımız ile yapacaksak, firmadan eğitim ve etiketleme standartlarını gösterir dokümantasyon veya bir eğitim portalı istemeyelim. Eğitim şart, firmanın bir personelinin birkaç saat içinde üstün körü eğitim vererek kısa bir süre refakat etmesi yetecektir. Bunu sağladığınızda personelleriniz standartlar oluşmaması nedeniyle demirbaş etiketlemesi yaparken malzeme isimlerini ve kullanacağı terminolojiyi kendi fantezi dünyasına göre belirleyecektir. Zemin katta bir odada bulunan ahşap çalışma masasına farklı bir isim 2. Katta bulunan aynı masaya farklı bir isim ile kaydedebilecektir. Bilişim demirbaşlarında ise marka model seri numarası gibi verileri okuyabildiği kadarıyla kimliklendirmeyi tamamlayabilir. Malzeme tipine göre (Metal, plastik, EMK yayan malzeme vb) etiket ayrımına gitmeden, Ayrıca elinin uzandığı, kendine hoş gelen yerlere etiket uygulayacaktır. Bu durumda etiket yeterli şekilde okunamayacak, zamanla düşecek veya diğer tehlikelere açık halde gelecektir.

RFID Sabit Okuyucu (Fixed Reader) ve Anten ve RFID Gate Kurulumları

Zorlanmadan geçebileceğimiz bir konu. Tek yapmanız gereken ‘ben de yaparım’ firmasını sahaya sürüp olacakları izlemeniz yeterli olacaktır.

Olası felaket senaryoları ise;

- Firmanım kurulum yapılması gerekli yerlerde sinyal ve okuma testleri yapması,

- Yansıma ve sinyal yayılım ölçülerek risklerin belirlenmesi ve önlem alması,

- Yapılan testlerin sonucuyla birlikte kullanıcının mevcut iş sürecine göre RFID anten kazanç ve polarizasyonların sağlıklı olarak belirlenmesi,

- Kablolama ve soket işçiliğinin özenle yapılması,

- Gerekli ise istifleme, taşıma, konum geçişi regülasyonlarının yapılması,

- Fiziksel etkenlerin incelenerek önlemler alınması (araç stopper, güneşlik, yağmur önlemleri)

- Operatör ve yönetici eğitimlerinin verilmesi,

sağlanarak sağlıklı bir kuruluma sahip olunabilir. Bu gibi felaket senaryolarına izin verilirse maliyetiniz artacak olup başarılı bir proje olma riski ile karşılaşabileceğimiz unutulmamalıdır.

1. SÜREKLİLİK

Bu konu için popüler yeni terminolojimiz ‘sürdürülebilirlik’ kelimesini kullanmıyorum. Güncel anlaşılırlık yükselse bile ana anlam ve amaç eşleşmiyor.

RFID projemizi yaptık, bir şekilde muayene kabul onayını verdik. Sonraki süreçte projemizi yaşatmamak ve kazanımlarına ulaşamamak için izleyeceğimiz yolları maddelendirelim.

- Projeyi gerçekleştiren firma ile bakım destek sözleşmesi yaparak gereksiz maliyete girmeyelim. Çok gerekirse servis alırız ama firma kalifiye personellerini daima emrimize hazır bir şekilde elinde tutsun.

- Projemizin özellikle yazılım kısımları bakım destek hizmetini rekabete açalım, uygulayıcı firmaya gebe olmayalım. Kaynak kodu yeni yazılım firmasına veririz olur biter.

- Projenin devamında görev alacak personeller ve bu personellerin görev tanımlarını yapmayalım. İmece usulü gerektiğinde herkes bir el atar sistem yürür gider.

- Projenin regülasyonlarına uymayalım, kurumsal kültürümüzden vazgeçmeyelim.

- Projede sürekli ihtiyacımız olacak sarf malzemelerde kalite aramadan mümkün olan en ucuz ürünlerinden seçelim, tasarruf edelim.

- Donanım ürünlerine bakım yaptırmayalım, tasarruf edelim.

- Güvenlik ve altyapı güncellemelerine kapımızı kapatalım. Olduğu kadar yeterli diyelim.

BAŞARISIZ BİR RFID PROJESİNİ NASIL YAPTIK?

Kritik süreçleri listeleyerek özet geçelim.

  1. Yeterli araştırma yapmadık. RFID teknolojisini, kazanımlarını incelemedik. Organizasyonumuzun RFID projesine uygun olup olmadığına, zaman, maliyet, enerji kaynaklarımıza yeterince önem vermedik.
  2. Liyakat sahibi, RFID proje deneyimi yüksek olan firmalar yerine maliyet odaklı firmaları tercih ettik.
  3. Birinci sınıf donanım ürünleri yerine uygun maliyetli uzak doğu cihazlarını tercih ettik.
  4. Operasyon sırasında çalışanların kalifikasyonunu ölçmedik veya yetersiz eğitim ile bilgisi sınırlı personellerimiz ile kimliklendirme yaptık.
  5. Firma iş regülasyonları vermedi veya verdi ama buna uymadık. Projeden sorumlu, görev tanımı yapılmış personel atamadık veya birim oluşturmadık.
  6. Projeyi gerçekleştiren firmanın para kazanmasına engel olduk, bu sayede bünyesinde yeterli kalifiye eleman bulunduramadı.

SONUÇ

Elbette makale başlığına sağdık kalmak için biraz mübalağa yapmak zorunda kaldım. Fakat birçok RFID projenin kaba da olsa nedenlerinin son kullanıcıya, kullanıcı diliyle aktarılması gerekliliğine inanıyorum. RFID teknolojisi ile başarısız proje yapmanın kolaylığı kadar başarılı proje yapmak da son derece kolaydır. Teknoloji bağımsız olarak da yapılacak tüm projeler için aynı cümleyi kullanabiliriz. Dikkat ederseniz en çok maliyet odaklı alınan yanlış kararlardan bahsediyorum ki sanıyorum hemen herkes doğru bulacaktır. Bu konuyu görseller ifade ederek makalemizi sonlandırıyorum.

Ucuza rfid proje

ucuz rfid projeleri

 

Yararlanılan Kaynaklar RFID Journey ve RFID World web siteleri. ODTÜ, MIT, Arizona üniversiteleri tez ve makaleler.

 

Nasıl Yardımcı Olabiliriz

Hemen Bizi Arayın!